علفهای هرز برنج
........................................

مقدمه

برنج یکی از مهمترین غلات و گیاهان علفی مهم در قاره آسیاست . برنج از

خانواده گرامینه بوده و دارای انواع یک ساله و چند ساله می باشد. دانه برنج و

فراورده های به دست آمده از آن تقریبا 40 درصد غذای مورد نیاز نصف مردم

دنیا را تشکیل می دهد

در مزارع برنج بخصوص در برنج زارهای شمال ایران، علاوه بر آفات و بیماریها ، علفهای هرز نیز خسارت زیادی به این گیاه وارد می کنند. این گیاهان با استفاده از آب و مواد غذایی و اشغال قسمتی از زمین زراعی موجب کاهش عملکرد برنج گردیده و ارزش اقتصادی و غذایی آن را پایین می آورند.بنابراین اگر به موقع و به طور دقیق و کامل با آنها مبارزه نشود ، خیلی زود سطح شالیزار را اشغال کرده و برنج را از بین می برند.

علفهای هرز:

علف هرز گیاهی است که بطور ناخواسته خارج از مکان اصلی روییده است. علف هرز ممکن است یک ساله یا دو ساله ویا دائمی باشد و بصورت خود رو در مزارع رشد کرده و رقیب اصلی گیاهان کشت شده می باشد و از لحاظ قدرت حیاتی مقاومت بیشتری نسبت به نباتات زراعی از خود نشان می دهد. برای مثال رشد قاشق واش در مزرعه برنج، علف هرز محسوب می شودچون قاشق واش به صورت خود رو در جایی رشد ونمو کرده که کشت آن با هدف کشاورز همسو نبوده است.

مزارع برنج ذخیرگاه مناسب و سازگار بذر علف های هرز است. حفاظت حدود 800 میلیون بذر علف هرز در خاک یک هکتار زمین تا عمق 15 سانتی متر تخمین زده شده است. این بذرها جوانه می زنند، رشد می کنند و در طی چندین مرحله رقابت با برنج به دوره زندگی خود را کامل می کنند. در حدود 350 گونه علف هرز مزارع برنج را آلوده کرده اند، و در میان آن ها 18 گونه زیانبار شناخته شده است که شامل تعدادی علف های هرز چمنی، اوریاسلام و برگ پهن هستند.

نوع رقابت بین برنج و علف هرز برای رویش ذخایر، اولا به ماهیت علف هرز و تراکم آن بستگی دارد. علف های هرز چمنی برسر آب و مواد غذایی معدنی خاک با هم رقابت می کنند. آن ها دارای سازگان ریشه های موئین فراوانند. دوما رقابت برای دریافت نور دراین حالت اهمیت دارد.به طور مشابه، اوریاسلام در رقابت بر سر جذب مواد غذایی خیلی سر سخت است. ریشه های اوریاسلام در منطقه غذایی سطح خاک غلبه یافته و مانع جریان مواد غذایی به ریشه گیاه زراعی می شود. علاوه براین، بعضی از گونه های اوریاسلام مواد شیمیایی ترشح می کنند که مانع رشد گیاه زراعی است. به علت دارا بودن برگ های نازک رقابت آن برای نور مردود است.

علف های هرز برگ پهن، با ریشه های عمیق، مواد غذایی لایه های زیرین خاک را جذب می کند، ولی ریشه های برنج سطحی بوده و قدرت رقابت پذیری بیش تری نسبت به علف های هرز برگ پهن دارد. علاوه براین، برگ پهن ها به دلیل سطح برگ بزرگ تر و ضخامت پهنک بیش تر، سطح برنج را پوشش داده و بر روی آن سایه بان زده و مانع رسیدن نور کافی به برگ برنج می شوند. در نتیجه، در سنتز ترکیبات غذایی دانه برنج تأثیر معکوسی برجای می گذارند.

طبقه بندی علفهای هرز مزارع برنج:

طبقه بندی علفهای هرز براساس فصل رویش، طول رویش و نوع گیاه، شکل ظاهری(مرفولوژی)، نوع محل رویش، بومی و مهاجر بودن، نوع زیانی که به محصول وارد می کنند، فیزیولوژی گیاه هرز صورت می گیرد.

علفهای هرز مزارع برنج از لحاظ شکل ظاهری (مورفولوژی) به باریک برگها(تک لپه ایها) و پهن برگها(دو لپه ایها) تقسیم می شود:

الف- علفهای باریک برگ:

گیاهان هرزی که دارای برگهایی با رگبرگهای موازی بوده و تعداد اجزای گل در آنها سه یا مضربی از سه می باشد این دسته از علفهای هرز در زمان جوانه زدن غالبا" یک لپه تولید کرده و به فرایند بعدی ادامه حیات می دهند مانند:اویارسلام ( با نام محلی :چور،چکا،گالی،جلی)، قیاق(با نام محلی:ارداله)، سوروف( با نام محلی: وازمل،زرا،وازمبیل،کل دمه) ، بند واش یا سگ واش.

ب- علفهای هرز پهن برگ:

علفهای هرزی که دارای برگهایی با رگبرگهایی منشعب بوده و تعداد اجزای گل درآنها 4، 5 و یا مضربی از آنها است. جوانه زدن در این دسته از علفهای هرزبا دو لپه و یا دو برگ بذری آغاز شده که در موقع کنترل شیمیایی با این دسته از علفهای هرز قابل توجه می باشد. از این گروه قاشق واش (قاشک یا بارهنگ آبی) و تیر کمان آبی، شبدر آبی،عدسک آبی، علف ارزنی، آزولا،سل واش،جلبکهای ر شته ایی را می توان نام برد .

علفهای هرز مزارع برنج را می توان از نظر طول دوره زندگی به سه دسته تقسیم نمود:
الف- علفهای هرز یکساله:
این علفها کلیه فرایند زندگی آنها در طی یکسال یا کمتر از آن طی می شود. علفهای هرز یکساله دوره رشد را با بذر آغازودر پایان دوره با تشکیل بذر کامل می شوند مانند: سوروف(وازمل)
ب-علفهای هرز دو ساله:
علفهای هرزی که دوره زندگی خود را طی دو سال می گذرانند، در سال اول رشد رویشی خود را کامل کرده و با اندوخته غذایی در سال دوم تولید بذر نموده و سپس به ادامه حیات خاتمه می دهند.
ج- علفهای هرز چند ساله:
این گروه از گیاهان پس از تولید مثل از بین نمی روند بلکه جند ین سال متمادی به زندگی خود ادامه می دهند که برای کنترل این دسته از علف ها احتیاج به هزینه بیشتری است.مثل اویار سلام، مرغ، قیاق یا ذرت خوشه ای، ترشک.

علفهای هرز مزارع برنج از نظر نحوه تکثیر به دو گروه تقسیم می شوند:

الف- تکثیر جنسی: در این روش باتلاقی گرده گیاه نر ومادگی سبب تولید بذر می گردد و بقای علف هرز را تضمین می کند.
ب- تکثیر غیر جنسی: در این روش ازدیاد گیاهان بدون دخالت اندام نر و مادگی، با ریزوم (قیاق) ، غده(اویارسلام) ، پیاز (پیاز وحشی ، سورنجان) و... صورت می گیرد.

روشهای مبارزه با علفهای هرز مزارع برنج:
برای مبارزه و از بین بردن علفهای هرز در شالیزارها، معمولا" برنجکاران به روشهای مختلف اقدام می نمایند:
الف - پیشگیری:
قبل از اینکه علفهای هرز در برنج زار رشد ونمو نماید، بهتر است از ورود بذر آنها به مزارع جلو گیری شود و برای این کار اقدامات زیر لازم می باشد:
• بذری که برای کاشت بکار می رود بایستی کاملا پاک و بوجاری شده و فاقد هر گونه بذر علف هرز و بذور غیر تیپ (دلک) باشد.
• در موقع انتقال نشاء به زمین اصلی علف هرز همراه با نشاء علف هرز به زمین اصلی وارد نشود.
• برای آنکه بذر علفهای هرز توسط آب منتقل نگردد، همیشه باید مسیر جویها را از وجود این علفها پاک کرد.
• حتی الا مکان باید مانع ورود حیوانات به این محل شد، چون در پاییز فضولات و پاهایشان آلوده به بذر علف هرز است که در بهار سبز خواهند شد.
• توصیه می شود که کشاورزان از قسمتهای عاری از بیماری و عاری از علف هرز اقدام به بذر گیری کنند تابذری بدون علف هرز و سالم و مرغوب داشته باشند.
• از ورود وسایل آلوده به بذر (ماشین آلات های مانند کمباین وخرمن کوب ) به مزرعه جلوگیری بعمل آید.
• از باقی گذاشتن علفهای هرز که توسط وجین از زمین خارج شده اند در داخل مزارع خود داری شود.
• محل احداث خزانه سال آینده را در موقع وجین از علف هرز کاملا" پاک نگهداشته و نباید گذاشت تا علف هرزی باقی مانده و تولید بذر نماید.
• بعداز برداشت محصول محل خزانه سال آینده را با کاه و کلش آتش زده تا بذر و بوته های علف هرز کوچک باقی مانده در محل خزانه سال آینده از بین برود.
• در صورت بارندگی ویا هر دلیل دیگری که نتوان محل خزانه سال آینده را آتش زد باید بوته های علف هرزی که باقی مانده اند از زمین کند تا بعد از برداشت محصول این بوته ها بعلت شرایط مساعد پیش آمده رشد نکرده و بذر ندهند و پس از این عملیات باید اطراف محل خزانه سال آینده را مرز کشی نمود تا هرز آب مناطق بالا دست وارد محل خزانه نشود.

ب- مبارزه زراعی :
• عملیات و مراحل مختلف آماده کردن زمین اصلی برنج در صورتی که بموقع و به طور دقیق انجام شوند در کم کردن و یا از بین بردن علفهای هرز تأثیری زیادی خواهند داشت. در صورتی که شخم اول در پاییز انجام شود موجب از بین رفتن بذر سوروف شده و از طرف دیگر،چنانچه شخم عمیق و با فاصله انجام گیرد سبب می گردد که بذر علفهای هرز در عمق زیاد خاک قرار گرفته و جوانه آنها قادر به خروج از خاک نباشد.
• غرقاب کردن شالیزار نقش مهمی در کنترل علفهای هرز برنج دارد. در صورتی که زمین را در اول بهار، قبل از کاشت و بعد از کاشت نشاء به صورت غرقاب آبیاری نمایند، وجودآب زیاد در داخل کرتها موجب کاهش رشد علفهای هرز بخصوص سوروف شده و از این راه کمک زیادی به کم شدن علفهای هرز خواهد شد. حتی در فصل غیر زراعی چنانچه تنظیم آب خوب انجام گیرد می تواند در کنترل علفهای هرز دائمی موثر واقع شود. در تنظیم عمق آب باید دقت شود که سطح آب خیلی پایین نباشد. شالیزار صاف و تسطیح شده باشدبطوریکه از بعضی نقاط آن خشکی بیرون نزند. خصوصا" 3 الی 4 هفته بعداز نشاء کاری شالیزار به تناوب خشک نشود تا علف هرز فرصت جوانه زدن پیدا نکند. با تنظیم آب به عمق ‍‍10 سانتیمتر اکثر علفهای هرز از بین می روند. سطح آب بایستی متناسب با رشد گیاه برنج حداکثر تا 10 سانتیمتری بالا بیاید. وحتی برای مصرف علف کشها فقط در صورت تنظیم آب با عمق مناسب می تواند موثر باشند.
• نشاء کاری برنج شرایطی را فراهم می کند که نشاءها بهتر بتوانند با علف های هرز رقابت کنند.زیرا نشاءها در هنگام کشت حدود 20 تا 25 سانتیمتر طول دارند در حالی که علفهای هرز در ابتدای رویش هستند. بنابراین روش کشت نشایی یک روش مبارزه با علف هرز نیز محسوب می گردد.

ج - مبارزه مکانیکی:
از بین بردن علفهای هرز مزارع برنج به وسیله کارگر(وجین) رایجترین و متداول ترین روش مبارزه با علفهای هرز می باشد. وجین شالیزار در بیشتر مناطق شمال ایران به وسیله دست انجام شده و بندرت توسط ماشینهای وجین کن دستی صورت می گیرد.
وجین عمو ما" در دو نوبت، نوبت اول 15 تا 20 روز بعد از نشاء کاری و نوبت دوم حدود 30 تا 35 روز بعد از نشاء کاری است که با دست و یا پا بوسیله نیروی انسانی زن ومرد انجام می گیرد. معمولا در وجین اول 15 تا 20 نفر روز و در وجین دوم 10 تا12 نفر روز در هکتار مورد نیاز است. این روش امتیازات زیادی نسبت به روشهای دیگر به ویژه روش شیمیایی دارد. اولا هیچ علفی در برابر این روش مقاومت نشان نمی دهد زیرا هنگام وجین هر نوع علف هرز از یکساله تا دائمی پهن برگ یا نازک برگ توسط دست جمع آوری و یا مدفون می شوند. ثانیا" برای محیط زیست و حفظ تعادل طبیعی کاملا" بی ضرر است. ثالثا" با دست کشیدن در سطح خاک تهویه و خروج گازهای زیان آور امکان پذیر شده و اکسیژن بیشتری در اختیار ریشه ها قرار می گیرد. رابعا" استفاده از نیروی انسانی داخل کشور خرید مواد شیمیایی خارجی را منتفی می سازد و از نظر صرفه جوئی ارزی فوق العاده مفید می باشد. از معایب وجین دستی این است که پر زحمت و مستلزم نیروی انسانی زیادی است. بنابراین توصیه می گردد یکبار وجین دستی 15 تا 20 روز بعد از مصرف علف کشها در برنامه کار گنجانده شود تا با تلفیق روش شیمیایی و مکانیکی بتوان شالیزار را عاری از علف هرز نگه داشت.

ح - کنترل بیولوژیک :
استفاده از دشمنان طبیعی تا سطح قابل قبول اقتصادی که در حال حاضر با وجود روشهای شیمیایی ، زراعی و مکانیکی رونق چندانی ندارد.
خصوصیاتی که یک عامل بیولوژیک باید داشته باشد عبارتند از :
برای گیاه برنج زیان آور نباشد،قادر به تولید مثل سریع باشد ، بایستی مقاوم بوده وقادر به حفظ موازنه جمیعت خود با علفهای هرزباشد، با شرایط محیطی میزبان سازگار باشد، از گزند دشمنان و عوامل بیماری دور باشد.
ماشک شمالی علف هرز برنج را کنترل می کند. دو عدد غاز وحشی و یا 00 3 عدد اردک علفهای هرز یک هکتار برنج را کنترل می کند.

د- روش شیمیایی:
یکی از آسانترین و موثر ترین و کم هزینه ترین روشهای کنترل علف هرز ، روش شیمیایی است. علت تمایل کشاورزان از علف کش ها :
• علفکش باعث کاهش دفعات عملیات شخم مخصو صا" در زمان کاشت می شود.
• علف کشها تلاش عملی انسان یعنی وجین دستی که کار طاقت فرسایی است را کاهش می دهد .
• در بازار به مقدار کافی موجود است و قیمت مناسبی نسبت به هزینه کارگری دارد. علاوه بر مقرون بصرفه بودن در کنترل علفهای هرز سمج مثل قیاق و بند واش موفق است.

در دو زمان می توان سموم شیمیایی را مصرف کرد: الف- قبل از بذر پاشی ب- بعد از بذر پاشی
البته لازم بذکر است که معمولا" یک هفته بعد از نشاء کاری بهترین موقع است.
علف کشها در کشاورزی امروزی به دودسته کلی تقسیم می شوند:
1 - علف کشهای عمومی: ترکیبات شیمیایی هستند که برای از بین بردن کلیه گیاهان در مزارع زراعی و باغی و اراضی غیرزراعی مصرف می شوند. مانند گلیفوزیت( رانداپ) ، پاراکوآت( گراماکسون)و...
2 - علف کشهای انتخابی: ترکیبات شیمیایی هستند که با غلظت معینی جهت از بین بردن نوعی خاص از گیاه در زراعت فرموله شده و در شرایط مطلوب پس از مصرف اثر منفی روی گیاهان زراعی ندارد.مانند " تو- فور- دی (D - 4 - 2 )، بوتا کلر(ماچتی)

طریقه مصرف علف کش:
بطور کلی علف کشها در زراعت به دو طریق مصرف می گردند:
1 - روی شاخ و برگ گیاه
2 - دیگری در خاک پاشیده می شوند. علف کشهایی که بصورت مایع روی اندامهای هوایی گیاه پاشیده می شوند به دو صورت، یکی به روش تماسی و دیگری به روش سیستماتیک( یعنی علف کش مورد نظر زمانی روی شاخ وبرگ پاشیده می شود از طریق اندامهای هوایی جذب و سپس به درون گیاه راه پیدا می کند.پس از وارد شدن به شیره گیاه به تمام قسمتهای حساس گیاه منتقل و او را از بین می برد. ) باعث مرگ گیاهان مورد نظر می شوند. علف کشهایی که در خاک جهت کنترل علفهای هرز مصرف می شوند، می توان آنها را قبل از زراعت یا قبل از جوانه زدن علفهای هرز در مزرعه مصرف کرد.

علف کشها از نظر حرکت به سه دسته تقسیم می شوند :
1 - علف کشهای که حرکت محدود دارند؛ این قبیل علف کشها را روی شاخ وبرگ پاشیده و به آنها علف کشهای تماسی گویند.البته این علف کشها بخشهای زیر زمینی را از بین نمی برد مانند: پرو پانیل و بنتازون (با زا گران )
2- علف کشهایی که از طریق آوند آبکشی و همچنین در بعضی از گیاهان که ریشه های رونده دارند به دو صورت جذب می گردد. این گونه علف کشها برای کنترل علفهای هرز یکساله ، دو ساله و چند ساله قابل استفاده می باشند. در حقیقت استفاده اصلی این علف کشها وقتی است که هدف از بین بردن تمامی اندامهای گیاه بخصوص اندامهای زیر زمینی باشد. مانند گلیفوزیت(رانداپ ) ، تو فور دیو لونداکس وستاف .
3 - علف کشهایی که از طریق آوندهای چوبی حرکت می کنند و خاصیت تاثیر پذیری دارند ،مانند لونداکس و ستاف .
* لونداکس 60 % (بن سولفورون متیل) و سینو سولفورون (ستاف) هر دو هم از طریق ریشه و هم از طریق اندامهای هوائی گیاه جذب می شوند. بعد از جذب از طریق اندامهای چوبی و آبکشی از تقسیم سلولهای مریستمی جلوگیری می کنند. چون این گروه از علف کشها پس از جذب در گیاه برنج به سرعت خنثی می شوند ضمن انتخابی عمل نمودن از درجه سمیت کمتری برای جانداران خونگرم برخوردار است.

انواع علف کشهای رایج برای مزارع برنج :
علف کشهای مصرفی برای علف هرز سوروف :
1- رونستار (اگزا دیازون ):
پس از آنکه زمین برای نشاء کاری آماده شد یعنی یک تا دو روز قبل از نشاء کاری به مقدار 3 تا 4 لیتر در هکتار بکار برده می شود . البته بعد از نشاء کاری تا موقعی که سوروف هنوز دو برگی نشده باشد می توان آنرا بکار برد(معمو لا یک هفته بعد از نشاء کاری بهترین زمان مصرف علف کش است). پس ا زمصرف باید 3 روز از ورود و خروج آب جلو گیری بعمل آورد. باید توجه داشت که مزرعه نبایستی بیش از حد غرقاب باشد زیرا سبب خفگی و سو زانندگی نشاء می شود . هنگام مصرف علف کش می بایست حداقل حدود یک سوم نشاء ها روی آب باشد.
این علف کش به صورت قطره پاش مصرف می شود. روی سر پوش قوطی های این سم سه سوراخ تعبیه شده است که با در دست داشتن قوطی وارد مزرعه شده به فاصله 2تا 5 /2 متر (7 قدم ) از مرز کناری در خط مستقیم حرکت نموده و هر دو قدم یکبار قوطی را به چپ و راست تکان داده و در موقع برگشت به فاصله 4 تا 5 قدم از مسیر رفت عمل سمپاشی ( قطره پاشی ) را ادامه تا علف کش بصورت یکنواخت همه جا پخش گردد.

2 - بنتیو کارپ (ساترن ) :
اگر چه بهترین موقع مصرف این علف کش هم یک هفته بعد از نشاء کاری است، اما ترجیحا" بعد ا ز نشاء کاری تا دو برگه شدن سوروف می باشد. البته می توان قبل از نشاء کاری هم آن را مصرف کرد.
مقدار مصرف آن در قبل از نشاء کاری حدود 7 لیتر و بعد از نشاء کاری 5 تا 6 لیتر است.
3 - بو تا کلر (ماچتی ) :
زمان مصرف آن مانند ساترن یک هفته بعد از نشاء کاری است. مقدار مصرف آن 3 تا 4 لیتر در هکتار است.
4 - مولینیت (اوردرام ):
موقع مصرف این سم یک هفته بعد از نشاء کاری و قبل از دو برگه شدن سوروف (وازمل) می باشد. چون این علف کش دارای حلالیت زیاد در آب بوده و به سرعت تبخیر می شود بایستی بلافاصله پس از مصرف مزرعه را غر قاب کرده و 3 تا 4 روز از خروج آب جلو گیری نموده و در صورت کاهش آب مجددا" مزرعه را غرقاب نماییم.
مو لینیت را می توان بصورت قطره پاش و سمپاش مصرف کرد. در صورت مصرف قبل از نشاء کاری باید بلافاصله بطور سطحی با خاک مخلوط شود.
مقدار مصرف آن 6 لیتر در هکتار است.
5 - پروپانیل :
بر خلاف علف کشهای بالا علف کش تماسی بوده و از طریق برگ جذب می شود و بخشهای زیر زمینی را از بین نمی برد. موقع مصرف این علف کش زمانی است که حداکثر سوروف ها سبز شده و به مرحله 3 تا 4 برگی رسیده باشند. مصرف این سم بصورت سمپاشی می باشد ونمی توان آنرا بصورت قطره پاش مصرف کرد. یک تا دو روز قبل از سمپاشی می بایست آب مزرعه را خالی نموده تا همه سوروفها از آب خارج شده و در معرض سم قرار گیرند وهم فرصتی باشد تا بذر موجود در خاک سبز کرده و با علف کش تماس یابد . در موقع سمپاشی باید دقت شود که محلول سم با تمام سوروف ها تماس حاصل نماید . پس از سمپاشی تا 24 ساعت آب مزرعه همچنان قطع و سپس آبیاری گردد. چنانچه تا 8 ساعت بعد از سمپاشی بارندگی شود اثر سم از بین میرود.
مقدار مصرف 10 تا 15 لیتر در هکتار است.
لازم به تذکر است مصرف این علف کش بعداز نشاء کاری چندان توصیه نمی شود زیرا سبب زردی برگها می شود.

علف کشهایی که برای جگنها و پهن برگها مصرف می شودعبارتند از:
1 - بنتازون (بازاگران):
این علف کش تماسی بوده و در مرحله 3 تا 5 برگی علف هرز و پس از خالی کردن مزرعه از آب با سمپاش پاشیده می شود. مقدار مصرف آن 3 تا 5 لیتر در هکتار می باشد.
2 - تو فو ردی :
علف کشی هورمونی است و مقدار مصرف آن 1 تا5 /1 است.
3 - لونداکس 60 % (بن سولفورون متیل ):
بصورت قطره پاش مصرف می شود. مقدار مصرفی آن 50 تا 70 گرم را در4 تا5 لیتر آب حل کرده و برای یک هکتا ر قابل میباشد.
4 - سینو سولفورون (ستاف):
این علف کش بصورت قطره پاش مورد مصرف قرار می گیرد. و مقدار 100 تا 125 گرم آن را در 4 تا 5 لیتر آب حل نموده و قطره پاش می کنند.در موقع قطره پاش بایستی مزرعه دارای 3 تا 4 سانتیمتر آب باشد.

علف کشهایی که بر روی هر سه گروه علفهای هرز( پهن برگها، نازک برگها، جگنها) موثر است :
• سان رایس پلاس و مقدار مصرف این سم 3 لیتر در هکتارو زمان مصرف قبل و بعد از نشاء کاری است.
• ریفیت( پر تیلا کلر) و مقدار مصرفی آن 2 تا 5/2 لیتر در هکتار وزمان مصرف آن 3 تا 5 روز بعد از نشاء کاری است.
• تاپ استار ( اکسادیارژیل) ومقدار مصرفی این سم 3 تا 5/3 لیتر در هکتار و زمان مصرف آن قبل از نشاءکاری است و بعلت اثر سوزانندگی بالای تاپ استار به هیچ وجه بعد از نشاء کاری توصیه نمی گردد .

معایب مصرف علف کشها :
- مصرف بی رویه علف کشها سبب آلودگی محیط زیست و خاک و آب می شود.
- هر چه مصرف علف کش بیشتر باشد جذب سیلیس در گیاه برنج کاهش یافته و در نتیجه سلولهای برنج اسفنجی شده و ابتلا به بیماری بلاست افزایش می یابد.از آنجائیکه تولیدکنندگان علف کش بالاترین دوز مصرفی را همواره توصیه میکنند حتی الامکان سعی شود کمتر از مقدار توصیه شده مصرف شود تا احتمال ابتلا به بیماری بلاست کاهش یابد. مصرف علف کش رسیدگی محصول را به مدت 10 روز با تاخیر روبرو می کند.

علف هرز آزولا:
یکی از علف هرز مهم که در منطقه فریدون کنار موجب آزار و اذیت کشاورزان منطقه شده است علف هرز آزولا می باشد برای مبارزه با این علف هرز روشهای زیر توصیه می شود:
1- فاصله آخرین مرحله شخم (پادلینگ) تا نشاء کاری را کم کنید.
2- در موقع نشاء کاری مزرعه بدون آب باشد.
3- بعداز نشاء کاری عمق آب کم باشد یا در صورت امکان مزرعه بدون آب باشد.
4- با قرار دادن 300 عدد اردک در یک هکتار می توان آزولا را کنترل کامل نموده و حتی آن را بصورت یک عامل مفید در مزرعه تبدیل کرد.
5- کود فسفاته در مناطق آلوده به آزولا مصرف نشود چون کود فسفاته موجب زاد و ولد آن شده ، در نتیجه کود فسفاته را در موقع وجین مصرف کنید و از میزان کود ازته بکاهید.لازم بذکر است تغییر رنگ سبز آزولا به رنگ قرمز بد لیل کمبود فسفر مزرعه است که با دادن کود فسفره این علف هرز به رنگ سبز بر می گردد.

از مزایای آزولا در مزرعه برنج علاوه بر تامین ازت خاک در زمانهای خشکسالی نقش مالچ را ایفاء می نماید وعملیات وجین برای سایر علفهای هرز را کاهش می دهد.

علف هرز اویار سلام بذری

گیاهی یکساله که از طریق بذر تکثیر می یابد . دارای ساقه ایستا سه گوش و بدون کرک است . برگ ها کشیده با غلاف لوله ای که در قاعده به هم پیوسته است.گل آذین کروی متراکم و یا به صورت چتر ساده . میوه فندقه ، کروی تا بیضوی شکل است .

در صورتیکه غرقاب مزرعه مناسب باشد این گیاه نمی تواند به خوبی رشد کند. بهترین روش مبارزه وجین دستی می باشد.

برای مبارزه شیمیایی از ترفلان به میزان 6 لیتر در هکتار می توان استفاده کرد.

علف هرز بند واش یا سگ واش

بیشتر روی مرزها رشد می کند. چندساله و خزنده است و اکثر از طریق ریزوم یا ساقه های خزنده زیرزمینی تکثیر می یابد. این گیاه دارای خوشه های دو شاخه است که دانه ها در یک طرف آن قرار دارد. به علت دارا بودن ریشه استحکامی باعث استحکام مرز می شود.

برای کنترل آن از علف کش گلیفوزیت ( 1.5 تا 2% به میزان 1.5 تا 2 لیتر در 100 لیتر آب مصرف می شود) آن را می توان قبل از کاشت در زمین ، بعد از برداشت و یا در اوایل بهار قبل از نشا کاری مصرف کرد.

علف هرز قاشق واش یا بارهنگ آبی

به صورت تک بوته در داخل مزرعه رشد می کند. چندساله و آبزی پهن برگ تک لپه ای . برگ ها قلبی شکل با انتهای نیزه ای . دمبرگ طویل ومنشعب از ساقه . گلها متشکل از سه گلبرگ مجزا به رنگ بنفش روشن است تکثیر از طریق بذر بیشتر قبل از نشاکاری دیده می شود .

برای مبارزه می توان از تو فور دی و یا پنتازون (3 تا 5 لیتر در هکتار استفاده نمود) . مبارزه به وسیله علف کش های گروه سولفونیل اوره روی این علف هرز موثر است.

علف هرز آزولا

از خانواده سالوینیاسه و به عنوان کود بیولوژیک برای تثبیت ازت اتمسفر و تامین آن برای برنج مورد استفاده قرار می گیرد. ساقه آن به صورت ریزوم های منشعب شناور ، برگ آن کوچک و متناوب است. ریشه به صورت معلق در آب . بخش رویی برگ سبز یا صورتی ، گوشتی و کلروفیلی بوده و قسمت زیرین نازک و بدون کلروفیل با بافت اسفنجی سفید رنگ است. آزولا معمولا به صورت غیر جنسی و از طریق سبزینه تکثیر می یابد. تکثیر جنسی از طریق اسپوروکارپ صورت می گیرد. از این گیاه پس از برداشت می توان به عنوان کود سبزاستفاده کرد .

برای کنترل آن :

· از نشا های بلند استفاده شود

· از دادن کود فسفره اجتناب شود

· سطح آب کرتها پایین باشد و به حد صفر نزدیک باشد.

برگیا

گیاهی پهن برگ یکساله و ایستا و ساقه کوتاه دارد . رنگ ساقه مایل به قرمز تا قهوه ای است . برگ ها کوچک نیزه ای شکل با انتهای کند . گل آذین به شکل گرزن و گل ها به تعداد زیاد و به صورت متقابل دور محور ساقه گرد آمده اند. مبارزه در درجه اول وجین دستی است.

مبارزه شیمیایی با علف های هرز برنج مستلزم انتخاب علفکش مناسب با توجه به شرایط رویش برنج و علف های هرز و همچنین نوع علف های هرز می باشد. عدم توجه به انتخاب علفکش خوب موجب نرسیدن به نتیجه دلخواه در مبارزه با علف های هرز می شود.

منابع : سایت رویان-پایگاه تخصصی دانش کشاورزی-نشریه داخلی بخش تحقیقات علف های هرز موسسه بررسی آفات و بیماری های گیاهی